Thursday, May 2, 2024

Dialogue on Hmeichhiate Ropuina

Chibai ule…Akashvani Aizawl atangin ka thiannu Remi Renthlei nen hian Hmeichhiate Ropuina chungchang sawi dunna hun kan rawn hmang dawn a, kei hi Jean Ralte ka ni e.

Kan phur dun hle mai … Amaherawhchu, kan thupui hian a huamzau deuh a, hawl kim erawh a har viau dawn a, kan ti ti dunna atang hian hlawkna engemaw tal ngaithlatu te’n in lo tel ngei kan beisei a, in ngaihthlak pah te pawh khan lo ngaihtuah zui ve ula, in theihna biru tam tak haichhuahna atan pawh in lo hman tangkai ve ngei kan duh a ni. Thupuiah han lut nghal mai ila…


Jean  - Tunlai chu hmeichhiate hian sawi kan hlawh tiraw? ‘Vut mai mai a siam ni lo, ruha siam ngat. Mipa te aiin kan tuar pawh a chhel bik’, tih vel te hi.

Remi - Ni ang chu mawle, a dik bawk sia. Chutih rualin hmeichhiate kan ropuina sawi lang tura mipate sawi nep kher hi, a… kei chu ka rilrem zawng a ni ve lo.

Jean  - Keipawh…Par (bloom) chhuah za a, kan ropuina leh kan theihna inhriatsaktawn leh inzahtawn hi kan tih tur zawk niin ka hria.

Remi - Chu chu alawm, mipa te chungnun khalh kherlo pawh hian kan theihna tarlangin in chawimawi tawn dan kan zawn thiam chuan, hmeichhiate mawi lehzual zawkna a ni.

Jean  - Pawnlam in cheina chauh hi min timawitu a ni lova, kan chetzia leh nundan hi kan incheina pawimawh tak a ni.

Remi - Hmeichhiate hi fingin ropui hle mah ila, a hun leh a hmun azirin mipate hmatheh hun a awm tih hi kan hriat tel chu a tha

Jean  - Midangte hneh tur pawh hian kan tawngkam chhuak ai mahin kan chetzia leh nunphung hian thu a sawi ring zawk.

Remi - Mipa rilru hneh tur pawh hian hmel aiin thluak a pawimawh zawk te pawh an lo tih thin kha.

Jean  - Ni e… Hmeichhia chu an fin poh leh mipa an zahder thiamin an chawimawi thiam thin.

Remi - Mipa ropui tak phenah hmeichhia a awm, te pawh an lo tih reng thin kha.

Jean  - Ni ngawt mai, hei May thla kan chuangkai leh ta der mai a. Nute Ni kha eng ni tak nge ni kha? Khawvel huapa ni bik, kohhran chhungah pawh sengluha an awm hi chu – hmeichhiate kan ropuina tarlangtu ka ti ve tlat a ni.

Remi - May chawlhni vawi-hnihna America ramin a ruahman hi Nute Ni atana kan hman tlanglawn ber chu a ni ta a. Kar leh mai hian kan lo thleng leh dawn ta reng mai. Pangpar vul hunlai a lo ni bawk nen, a inhmeh leh dawn hle mai. Inneih Ni tluk zetin kan vul leh chuk mai aniang chu.

Jean  - Inneih lam han sawi takah chuan, pasal kan han nei a, seilen lohna inah kan han lawi lut ngawt mai te kha a huaisen thlak ngawtin ka hria. Kan lawi luhna chhungkua te tan lah buhfai bela tlem thlakbelh ringawt chu a ni bik hauhlo ang.

Remi - Ni e tiraw… bul tan tha lehin zirtur hlirin min lo hmuak nghal a. Chawhmeh siam dan leh thingpui lum dan chenin kan insiamrem a ngai chu anih kha mawle… Fanau malsawmna dawngin Nu nih kan han tan a, tuarchhel a ngai thin teh e.

Jean  - Chhang zing deuha nau nei Nu-te phei hi chu Beginners Department-ah hian an teirei duh phian asin. Beginners emaw Pre-School-a nau hruai rei deuhte hi thin-thi in kum engemawzat mutmu an tuahlo tih hriatthiampuitu an tam vaklo ang.

Remi - Ni ngawt mai, chulam zawng chuan ka lo ngaihtuah ngai lo a. Nau pawm chhung kha chuan mut tam a har viau tak mai. An lo leikang hnu hi chuan kan lo hre-reng ta lo a lo nih dawn hi. Nau vei-na ang deuhvin, chhungkua dawmkanna tura kan thawh ve te kha, kan theihnghilh zui veleh mai bawk a.

Jean  - Tun hnaia Aizawl mi kum 90 chuang hming an lakkhawm kha I lo hmufuh ve em? Mi 19 zinga 14 ngawt mai Hmeichhia an ni a, hmeichhiate kan damrei zawk zia a nemnghet hlein ka hria.

Remi - Ka lo hmu ve tak asin. A upa ber pawh Pi Buangi ni in, kum 108 a tling tawh chung khan, a la inkhawm thei an ti nia. Kan Chief Minister hmasaber Pu Ch.Chhunga nupui Pi Lalrothangi lah kum 99 ah pawh buh a la thap thei a. Hrisel taka damrei te hi an va hlu in, hmeichhiate ropuina tak pawh a lo ni.

Jean  - Mipa leh hmeichhia intluktlanna tih apianga kan paltlang hleihtheihloh nia ka hriat chu inchhungkhur chetah ber hian niin ka hria. Hmanlai ata tawh hnathawhna hmuna intluktlang viau e ti lo hian chhungkaw inrelbawlnaa sekrek zawng zawng leh chenpuite enkawl hi chu kan kutah hian a awm kumkhua mai dawn anih hi.

Remi - Inchhung chetah na na hi chuan a tha nei tlem zawk hi, a che tam zawk zel chu kan ni.

Jean  - Mahse le…min tuai hriamtu leh min tichaktu a ni tlat bawk si a.

Remi - Bible-a kan hmuhah kha chuan Mipa kha damrei zawk an ni thin a. Amaherawhchu, kan nundante hian a zir ta lo nge, khawvel huap pawhin hmeichhia kan damrei ta zawk tlat mai. Kan chet tam leh tuarchhelnate pawh hi kan nun pawtseitu a lo ni aniang chu.

Jean  - Tunlai hunah hi chuan Mo atana itawm tak tak an kah nuk laiin, makpa tur hi kan van tan dawn riauvin a lang.

Remi - Hmanlai te kha chuan nau chunga thi ta mai te kha an tam a, leh mo-tha chhawr ang zawng te pawha nau neih hlima chet nghal vat ngai thinte khan nun a titawi thin kha ania. Kan inzir fing ve ta ania nge… Mo ka ni tawh thin a, tiin kan mo-te chungah pawh hian zah kan ngai tlang ta viauin ka hria. A duat te pawh hi kan duat ta mah mah zawk lo maw?

Jean  - Ni ta berin a lang. Hmeichhiate hi chu a bik taka hmangaihna ngah tura duan te pawh kan lo ni ve aniang. Lainatna nena inthuamin damlo enkawl kawngahte hian mipa ai chuan kan lo ngaihtuah kim nge nge asin. Thapui thawh lamah derdep viau mah ila, kan hmangchang hriatnate hi a tangkai leh viau thin.

Remi - Nupa tangthen thlen palh thulhah pawh hian, theilo nangiang awm tho mahse hmeichhe tam zawk hi chuan fate hi an tulpui chawk ania. Eizawnna nghet nei miahlo pawh hian rim taka thawk chungin pa-tung tam tak aia chhuanawmin an fate an chherchhuak leh tlat thin. Dawngdahna chhang ei duhloh tlat hi, hmeichhiate inthuamna tlo leh belhchian dawl tak a lo ni.

Jean  - Eizawnna lam sawi kai takah chuan hmeichhiate tih tura kan dah ngai reng reng loh City Bus conductor/Two-wheeler taxi chen hian eizawnna hak kan zauh ta tlat mai. Thawk khat lai phei kha chuan mipate kan luahlan mai ang tih hlauhthawnawm khawpin hmeichhia thawk an tam hman a. A bikin Mizo hmeichhiate hi kan danglam deuh a ni ang, eng hna pawh hi kan ko-a a tlak chuan inzir chawp pawhin kan ti melh melh a, kan thiam bel leh mai thin.

Remi - Rantalh leh rawra chhut thlengin mawle…hmeichhiate hian thawhloha hlei hi kan nei ta lo. Sorkar pisa leh dawr chi tinreng, damdawiin leh mimal sumdawnna hmunah te hian hmeichhiate kan therfur chu anih hi.

Jean  - Ania sin…Eizawnna kawngah hi chuan mipa nen kan intluktlang mai pawh nilovin kan chungnung ta mah zawkin ka hria, chhuanawm leh chawimawi phu tam tak pawh an kat nawk ania.

Remi - Hnamdang nena tehkhin ralah phei chuan Mizo hmeichhiate hian engang hna pawh hi kan thawkthei vek a ni ber mai. Network marketing lamah lah hmahruaitu leh hlawhtlingah kan invawrh thei zel a, ram pawn lamah chenin dinhmun tha tak kan luah chho zel a.

Jean       Ni e…Hmeichhiate kan ropui zia, Tuarchhelna leh Rinawmna ah te, Lainatna leh khawngaihna ah te, leh Taimakna leh Tihtakzetna kawng ah te kan han sawi lang tak nangin, khawtlang, hnamzia ka ti zawk dawn emawni leh kohhran a rawngbawlna leh inrelbawlna hi chuan, kan Ropuina tur hi a la dal hian ka hre fo thin.

Remi        Nia ti raw, Mipate lalna hnam kan nih vang hi a ni mahna, hmeichhe pual bik ang a nih loh chuan khawtlang inrelbawlna ah chanvo pawimawh chan chu sawi loh, in hmang thinte pawh hian sawi kan kai phah a, kan theihna pawh hi kan hmang chhuak hleitheilo ni te’n ka hre thin. Vantlang leh khawtlang ang a thuthlukna pawimawh siamna hmunah Hmeichhiate zalenna hi chu a la beitham deuh anih hi.

Jean     Ni ngawt mai, ‘Hmechhia leh pal chhia…, Hmeichhe fin in tuikhur ral a kai lo’ tih ang vel hi kan kalsan a hun tawh viau laiin, kan nunah hian a la bet deuh a ni ang. Tunlai khawvel changkanna nen hi chuan a inhmeh tawhlo asin, Sorkar hnathawh leh sumdawnnaah a thawh hlawk zawk kan ni bawk si a.

Remi       Kohhran huang chhung takte hi a nia aw!! rilru nat chang ka nei fo thin. Hmeichhiate theihna leh Ropuina lam en kan a, thusawitu thenkhat ten Pulpit tlang atanga fiamthu titak deuha hmeichhiate an han sawt chiam thinte hi tunlai hun nen a inmil ta lo.

Jean       A ni khawp mai, Bible zirtirna tluantling sawi chhuak si lo hian, chang hnih khat lek la chhuakin, an duh dan zawng a kai herin, kan Ropuina leh theihna tinep zawngin an sawi chiam mai thin chu a nih hi. Hmeichhiate ngei pawh hian kan nepna lam kan sawi uar chhung hi chuan kan Ropui dawn lo tihna a ni mai.

Remi       Bible in sawi lan tak ah chuan, Hmeichhe lu chu Mipa a ni, tih lai te la vawng a hmeichhiate nep zawk ang a sawi fo thinna hian nghawng chu a nei pawi teh a nih hi. Mipa tawh phawt lu chu Krista a ni tih lam hi kan sawi tel tha duh mang si lova. “ Mihring amah chauhva awm hi a tha love; amah tanpuitu tur a kawppui awm mi kan siamsak teh ang,” tih thu kan sawi thin dan pawh hi a dik hlel deuh chu a ni.

Jean      Awi chu ti maw? Enge a diklohna Mipate tanpui tura siam kan nih chu Bible sawi dan a lawm.

Remi       Tanpuitu tura siam chu kan ni reng a, bible ziah dan pawh a ni reng a, mahse, tanpuitu tur tih a, helper ang lek a inchhuah a, nep zawk anga insawi leh inngaih tlat hi Bible sawi tum a ni lo a lawm. Tanpuitu tih thumal hi kan hrilhfiah dan a dik tawk lo, nep zawk ang a inngaihna lam a kawk lo, Tanpuitu tih thumal hi ropui deuh asin aw. Israelte Tanpuitu chu Pathian. Tichuan I hrethiam mai em?  Mipate Tanpuitu/Israelte Tanpuitu tih thu mal hi thu inang. Nepzawk, chaklo zawk lam a kawk lo hrim hrim.

Jean       Aw.. chu ti maw! Israelte Tanpuitu chu Pathian, Mipate tanpuitu Hmeichhia. Aw..a va tha leh si ve! Chutia I sawi takah chuan, Mi hausate’n a ni lawm ni, mi harsate tanpui a, Mi chakte’n chaklote an dawmkang thin tak alawm le… Hmeichhiate hi kan lo va Ropui tak em!!!.

Remi       General William Booth-a Salvation Army hmuchhuaktu khan ‘Ka Mitha ber ber te chu Hmeichhiate an ni’, tiin a lo sawi a, rawngbawlna a hmeichhiate Ropuina leh theihna a lo hmu fiahin, an Kohhran-ah chuan Mipa leh Hmeichhiate hi chanvo inang neih a rem ti reng a sin.

Jean       Hei tak hi a pawimawh Pathian siam kan nihna ang a inzah tawn, inpui tawn tur kan nih hi a taka kan lan chhuahtir a tul lutuk. Kan Ropuina leh kan theihnate inhmuh thiam tawn sak a, inzahtawn a, thawk za tur kan ni si a.

Remi - Kohhran thenkhatah chuan Hmeichhiate Pastor leh upa-a nemngheh an ni ta a, Mi tha na na na chu Mipa a ni emaw Hmeichhia ani emaw, an thatna leh hlutna kan pawmsak hi tihawm tak a ni reng a. Mizorama kan kohhran lian ber hian a kalpui ve hunah chuan nasa zawkin Hmeichhiate Ropuina hian hma a la sawn ngei ang.

Jean - Kan tihtheih zawng leh thilpek kan dawn hi a inang vek lova, kan theihna zawnah tha thawh sauh sauh ila, midangte te theihna leh Ropuina tur dal kher lova Par chhuah dial dial hi a tha ber mai.

Remi - A hma lamah khan Nute Ni te kha kan sawi a, Pate Ni te pawh kan hmang uar ta tho bawk a. Amaherawhchu, Hmeichhiate ropuina nemnghehna atan ‘Nute Ni’-ah na na na chuan ropui taka kan Nu te leh Nu dinhmun luahtute kan chawimawi thiam hi a tul tak zetin ka hria.

Jean - Tehreng mai, hmeichhia kum naupang te pawh chhungkaw khaidingtu dinhmun luah pha hi an awm nual tak asin.

Remi - Pathianin hmeichhiate a siam dan hi chhut chian chuan a mak ngawt tak mai.. pawnlam a derthawng hle si, chhunglam a paukhauh hle si te hi.

Jean - NI e, Thisen pal hauhlo pawh, Nu dinhmun luahtu hmeichhe ropui leh entawntlak tam tak an awm a, Nu dinhmun pek hi an phu takzet a ni.

Remi - Hnam fing leh changkang apiangin hmeichhiate chawimawina chang chu an lo hria a nih hi.

Jean - Ni e, hmeichhiate an ropuina ang taka kan chawimawi leh kan lantirna hun atan chuan ‘Nute Ni’ hunbik ropui taka kan buatsaih hi ni ve tlatin ka hria. A theih phei chuan kawtthlerahte hian pangpar leh rimawi ropui takte nen kawng zawh mup mup ila. Ram pum huapa Hlimna Ni serh bik a neih atan pawh iaiawmlo hlein ka hria.

Remi - Hmeichhiate ropuina hi hmuthiam tak tak ngat ila chuan Nute Ni hi, hei aia ropui zawk hian kan hmang ngei ang. Chutiang bawkin Hmeichhiate pawh hian kan hlutna leh ropuina kan hriatchhuah hi a hun tawh tak zetin ka hria. In hrechiang ngat ila chuan tun ai hian kan rahchhuah pawh hmuh tur a tam zawk ngei ang. DL Moody-a pawh khan a nu chungchang a sawinaah khan ‘Khawvela Nu zawng zawng hi ka nu ang ni vek sela chu, tan in pakhat mah siam a ngailo tur’ a lo ti hial anih kha. Hetiang tak hian DL Moody-a tan a Nu a ropui a, I tan I nu aia ropui he khawvelah hian an awm dawn bik emi tiraw?

Jean - A dik chiah, min chawi liantu hi eng ang mi pawh ni se, lehkha thiam ani emaw, nilo emaw, hna sang chelh emaw, inchhungkhur enkawltu mai pawh ni se, ka tan chuan ka Nu han chhingzo tur reng he khawvelah hian an awm lo.

Remi - Nute theuh hi fate tan an lei Pathian hmuhtheih kan ni a. Chuvangin hengte hi hrechiangin hmangthiam ngat ila chuan, tun aia nasa zawk hian kan fate pawh kan chherchhuak tha in, kan ropuina man hi kan tel nasa zawk ngei ang.

Jean - Hmeichhiate hian Khawvela kan awmchhan hi keimahni tan a ni lo a, Midangte tana tirh kan ni tih kan chian em avang hian, mite tana kan inpekna atang hian kan theihna te hi tehchhuahin a lo awm a, chu chu kan ropuina tak pawh a lo ni. Kawng engkima kan parchhuah theihna turin, khawvel hian min ngaichang thap a lo ni. Hmalam hun tha zawk buatsaih turin kan tun hunte pawh hi han chawhbuai hlek te pawh a ngai thin a nia.

Remi - Ni e, choka ah ringawt ni lovin, hmeichhiate hian kan chakna leh theihnate tarlang turin min mamawhtu khawvelin min auhna tihlawlhtlingtu ni ngei tura infuih tharin, I in tat hriam sauh sauh ang u.


Tlipna

Chuti zawng chu hmeichhiate huna Hmeichhiate Ropuina kan rawn sawi theih a ni a, ngaithlatu zawng zawng te’n, kan han sawi dun takte kha lo hlawkpui ngei turin duhsakna kan hlan a che u.

All India Radio - Akashvani Aizawl atanga tihchhuah chu ngaihthlak theih e....

Thluak-bur - K.Zohmingthanga (Mapuia), Vanlalremi Renthlei & Jean Ralte

No comments:

Post a Comment